Leven uit liefde

“Laat deze troep maar instorten en laten we God weer in alle eenvoud eren, in plaats van Hem voor de gek te houden in prachtige gebouwen. Laat het ons weer ernst zijn en laten we stoppen met het spel.” Op deze prikkelende oproep stuitte ik in een nieuwe biografie van de Deense theoloog en filosoof Sören Kierkegaard (1813-1855).

Voor Kierkegaard hebben mooie theorieën geen waarde als ze niet doorwerken in ons persoonlijke leven. Kierkegaard is een voorloper van het existentialisme: de beweging die de individuele vrijheid en verantwoordelijkheid van ieder mens vooropstelt. Volgens Kierkegaard en zijn leerlingen is de grootste uitdaging voor elk van ons om een waarachtig mens te zijn.
Kierkegaards kritiek op de kerk is dat er een brede kloof gaapt tussen wat zij leert en wat zij leeft. Christelijkheid is vaak een laag vernis en niet de factor die echt onze levenskeuzes bepaalt. Kierkegaard hekelt de onwaarachtigheid van de dominee. Mijn soort verdient immers geld en aanzien met preken over Hem die niets bezat en slechts minachting oogstte…
Kierkegaard is in zijn dagen een eenzame roeper. Later houden velen de kerk voor gezien omdat haar woorden en daden niet overeenstemmen.

In Kierkegaards kritiek ligt echter ook een kans voor de kerk: om weer serieus werk te gaan maken van het evangelie. Authentiek geleefd geloof als bouwmateriaal van een nieuwe kerk èn wereld! Maar is waarachtig christen zijn niet te veel gevraagd van gewone kerkmensen en gewone dominees? Ik wil wel graag een leerling van Jezus zijn maar wil ook een comfortabel leven leiden…Overigens is ook Kierkegaard zelf niet erg consequent. Hij leeft op grote voet en kan kritiek van anderen niet verdragen. Bij Kierkegaard mis ik de ruimhartigheid van Jezus. De boodschap van de Man van Nazaret is óók dat God wil bouwen op mensen die níet altijd zuiver zijn in wat zij doen. Ik geloof dat een authentiek christelijk leven begint met de wetenschap dat jij jezelf niet hoeft te bewijzen maar mag leven uit liefde die je cadeau krijgt. Het evangelie verlost ons van kramp: biedt ruimte aan de falende mens die je nu nog bent en tegelijk ruimte om te groeien in pure menselijkheid!

Van Kierkegaard mag de vrome façade van de kerk instorten. Inmiddels is dat deels al gebeurd. Ik hoop dat een kerk overblijft waar God echt in alle eenvoud wordt geëerd. En vooral dat in die kerk de barmhartigheid zal wonen van Hem die onze zwakten voor lief neemt…

Ds. Willem Biesheuvel