Reizen naar een warmer oord terwijl de dagen in Nederland kouder en korter worden? Wie wil dit niet? Len Bösecke, Gretha Zijlstra en Marietje Vreugdenhil uit Koudekerk aan de Rijn reisden op 21 november voor twee weken af naar een niet-alledaagse bestemming: Ghana, een land in Afrika. Wat bracht hen daar en wat namen ze op 4 december mee terug? Een reisimpressie.

De reis
Len, Gretha en Marietje zijn drie energieke dames, die blijheid en energie uitstralen. Ze kijken terug op twee intensieve maar fantastische weken. Ze hebben veel mensen ontmoet en onder leiding van gidsen en tolken diverse kerkelijke projecten bezocht. Maar ze hebben ook ervaren hoe de lokale bevolking in het droge noorden van Ghana moet overleven in een woestijnachtige omgeving die nauwelijks iets oplevert.

Dat ze met z’n drieën op pad zouden gaan, was niet op voorhand het plan. Len schreef zich vorig jaar januari in voor een reis van Kerk in Actie, naar Ghana. Ze wist dat deze reis zou komen en hield de website in de gaten. Zodra het kon, meldde ze zich aan. Tijdens de gemeenteavond gaf ze aan dat ze het geweldig zou vinden als er mensen met haar mee wilden gaan. Gretha: “Ik was zo onder de indruk van het praatje van Len, dat ik me direct bij haar aanmeldde. Het leek me mooi om mee te gaan.” Ook Marietje sloot zich bij hen aan. Ghana, ver weg. Maar het onbekende trok.

Luisteren en ontmoeten
De Ghanareis van Kerk in Actie had tot doel de plaatselijke bevolking in Noord-Ghana te ontmoeten, te luisteren naar hun verhalen en te zien welke agrarische projecten de kerk daar opzet en ondersteunt. De organisatie van de reis was in handen van Kerk in Actie in Nederland, die in de voorbereiding nauw heeft samengewerkt met de Presbyteriaanse kerk in Ghana. Maar niet alleen vooraf. Ook tijdens de reis heeft de kerk er alles aan gedaan om de reis zo goed mogelijk te faciliteren: busvervoer, logies, gidsen en tolken tijdens bezoeken en excursies. De kerk heeft het allemaal verzorgd. Zonder de inzet van de Presbyteriaanse kerk zou het niet zo geslaagd zijn.

De dames zijn onder de indruk van de gastvrijheid en de warmte waarmee de kerk in Ghana hen heeft ontvangen. Dat hebben ze tijdens de hele reis ervaren. Marietje: “Vlak na aankomst in Accra werden we uitgenodigd om ons voor te stellen aan de leden van de synode, die daar bijeenwaren voor hun jaarlijkse vergadering. Daar stonden wij dan in onze gewone kleding, terwijl alle dames en heren keurig in het pak gestoken waren. Maar dat maakte niets uit. Ze wilden ons graag leren kennen.” Gretha: “Wat ons opviel was de openheid waarmee de mensen die wij ontmoetten, over hun geloof praatten. We maakten eens een busreis en voordat we weggingen, werd er eerst gebeden. Het geloof maakt hier echt deel uit van het dagelijks bestaan. Heel vanzelfsprekend dat je eerst bidt voordat je op reis gaat.”

“We zijn onder de indruk van de fysieke en geestelijke kracht die deze vrouwen uitstralen.”

Kariténoten
De groep zou tijdens de reis kennismaken met de lokale bevolking en de agrarische projecten die de kerk in Ghana heeft opgezet en die Kerk in Actie ondersteunt. Daarom vloog de groep van 18 mensen vanaf Accra in het zuiden eerst door naar Tamale, in het noorden. Daarvandaan ging de groep voor enkele dagen uiteen, naar vier verschillende plaatsen in het noorden. De groep van Len maakte een korte binnenlandse reis naar Fooshegu, niet ver van Tamale.

Len: “Ook hier werden we heel gastvrij ontvangen door vertegenwoordigers van de Presbyteriaanse kerk. Zij hadden ook guesthouses voor ons geregeld. Natuurlijk was het allemaal vreemd, het eten, de omgeving, de taal die we niet spreken. Maar we voelden ons welkom.”

Len, Marietje en Gretha hebben vier dagen lang van dichtbij gezien hoe een aantal boerinnen in Fooshegu leeft, woont en werkt. Marietje: “Deze vrouwen verbouwen en verwerken kariténoten om in hun levensonderhoud te voorzien. Na de oogst van de noten (deze groeien aan dikwijls forse bomen) verwerken de vrouwen ze tot boter, crème voor de huid en olie voor cosmeticaproducten. Dit is zwaar werk waarbij wij soms een handje konden helpen. Maar onze onbeholpenheid werkte uiteraard meer op de lachspieren dan dat het iets bijdroeg.”

Gretha: “Het leven van alledag speelt zich hier volledig af op de werkvloer. De vrouwen doen al het werk, baby’s op de rug, kinderen en ouderen scharrelen om hen heen. Mannen zijn er amper te vinden. Door de droogte in het noorden zijn zij vertrokken naar het zuiden, in de hoop daar werk te vinden.”

Marietje: “Wat op mij indruk maakte is de kracht van deze vrouwen, die er alleen voor staan en zelf in hun onderhoud moeten voorzien. De zorg voor kinderen en het werk, het komt allemaal op hen neer. Ze gaan er niet onder gebukt, integendeel. Deze Ghanese vrouwen stralen fierheid en kracht uit. En ze wilden iets delen met ons, ook al kenden ze ons niet. Op de eerste dag maakte ik kennis met Monica, een van de boerinnen uit het ‘notenproject’. We konden elkaar niet verstaan, dus dan kun je niet veel uitwisselen. Door het voor te doen, liet ze zien welk werk ze deed. Op de vierde dag ontmoette ik haar weer, nu met een tolk erbij. Toen ontstond er een bijzonder contact. En ze gaf me een foto mee, als blijvende herinnering.”

Heksendorp
Gretha: “Wat op mij veel indruk heeft gemaakt, is het bezoek aan een zogeheten heksendorp, een dorp waarin vrouwen worden opgevangen die verstoten zijn uit hun eigen dorp. We moesten zoals dat gebruikelijk is, eerst toestemming vragen aan de chief van het dorp om binnen te komen. Het bezoek was indrukwekkend.” Deze vrouwen zijn verstoten door hun familie en dorpsgenoten omdat ze ‘behekst’ zouden zijn. Zij zouden de oorzaak zijn van sterfgevallen en ziektes. De Presbyteriaanse kerk ontfermt zich nu over de vrouwen. Gretha: “Via een tolk hebben wij van de vrouwen zelf iets van hun levensverhaal gehoord. Ik vond dit een van de meest indrukkende momenten van de hele reis.”

De dames raken niet uitgepraat over wat ze gezien en meegemaakt hebben. Marietje: “Ook de begeleiding van Hanneke en Matthijs van Kerk in Actie vooraf en tijdens de reis was geweldig.” Of ze nog eens gaan? Len: “Mijn diaconale hart zegt van ja, maar het hangt natuurlijk van meer zaken af.” Gretha lacht: “Dan ga ik weer mee!”

Marina Kapteyn

(foto: privécollectie Marietje Vreugdenhil )