Een oefening in uitnodigend kerk-zijn

In september vindt voor de tweede keer de Kerkproeverij plaats in veel kerken in Nederland. Wat is de Kerkproeverij eigenlijk en wat is het doel? Stefan Honing, predikant in Woubrugge, vertelt er meer over.

Open dag

Veel organisaties en bedrijven organiseren af en toe een open dag. Op zo’n open dag kun je die organisatie bezoeken en zie je wat er op die plek allemaal gebeurt. Je krijgt een indruk van de normale gang van zaken. Op die manier leer je een organisatie een beetje kennen zonder dat je meteen allerlei verplichtingen hebt of ergens aan vastzit. Zo zijn zulke open dagen vaak te kenmerken als een kennismaking. De bezoeker leert de organisatie op een andere, betere manier kennen dan alleen via een brochure of een website. Je zou de Kerkproeverij heel goed kunnen vergelijken met een open dag. De Kerkproeverij is namelijk een ‘gewone’ kerkdienst, maar dan vooral voor mensen die niet of minder gewend te zijn om naar de kerk te gaan. Zo krijgen de bezoekers van de Kerkproeverij te zien wat er zich elke zondag in de kerk afspeelt. De Kerkproeverij is zo ‘een open dag’ van de kerk.

De Kerkproeverij

Het idee van de Kerkproeverij is aan komen waaien uit Engeland. Daar is sinds een aantal jaar de ‘Back to Church Sunday’ een terugkerende campagne om mensen uit te nodigen voor een laagdrempelige kerkdienst. Dit concept heeft intussen wereldwijd succes en is vorig jaar in de vorm van de Kerkproeverij voor het eerst georganiseerd in Nederland. Vorig jaar was het zo’n groot succes in Nederland dat dit jaar opnieuw de Kerkproeverij georganiseerd wordt. Ruim vierhonderd kerken in Nederland hebben zich inmiddels aangemeld en zij organiseren ergens in september een Kerkproeverij. Bij ons in de Dorpskerk van Woubrugge doen wij dit jaar voor het eerst ook mee. Op 23 september om 9.30 uur hopen wij een dienst te hebben waarin gasten in het bijzonder welkom zijn.

De ander is welkom

Het concept van de ‘kerkproeverij’ is simpel: de gebruikelijke kerkgangers worden uitgedaagd om iemand uit de eigen kennissenkring uit te nodigen om mee te gaan naar een kerkdienst. Dat kan behoorlijk spannend zijn. De meeste kerkbezoekers hechten namelijk veel waarde aan het kerkbezoek, en wat dan als iemand anders nee zegt op je uitnodiging om mee te gaan? Dan voel je je waarschijnlijk ook in je eigen waarde aangetast. Zo staat er ook iets voor jezelf op het spel wanneer je een ander uitnodigt. Toch kan het goed zijn om die stap te zetten en een ander wel uit te nodigen mee te gaan naar de kerk. Hoeveel mensen zijn er in deze tijd niet op zoek? Op zoek naar geluk, de zin van het leven en betekenisvolle relaties. Thema’s waar het christelijk geloof haar eigen invulling aan geeft. Een invulling die juist in deze tijd van secularisatie bij veel mensen onbekend is. De meeste Nederlanders hebben een vertekend beeld van wat er zich in de kerk afspeelt en welke boodschap er verkondigd wordt. Wanneer kerkgangers in hun omgeving positieve verhalen vertellen over de kerk, dan raken veel mensen toch wel benieuwd naar wat er in de kerk gebeurt. Veel mensen staan best open voor het geloof en de kerk, maar tegelijkertijd ligt er een enorme drempel om een kerkdienst te bezoeken. Mensen zijn niet zo snel geneigd om alleen een onbekend gebouw binnen te stappen waar allerlei (voor hen) vreemde rituelen plaatsvinden. Het is fijner om dit samen met iemand anders te kunnen doen. Iemand die wel weet wat er gebeurt.

De ander uitnodigen is een oproep: kom eens kijken!

De ander uitnodigen

Veel kerkgangers zien zichzelf echter niet als iemand die weet wat er gebeurt. Ze kennen natuurlijk wel de gebruiken in de kerkdienst. Die zien ze elke week, maar de betekenis erachter is vaak onbekend. Hetzelfde geldt voor de inhoud van het geloof. Veel mensen hebben het gevoel dat anderen het wel beter weten, of in ieder geval het op een betere manier zouden kunnen vertellen aan een ander. Daarom praten ze maar liever niet met andersgelovigen over het eigen geloof. Dat is jammer, want jij bent vaak toch een van de weinigen of zelfs de enige in de kennissenkring van de ander die wel gelooft. Jij bent daarom de ideale persoon om de ander een keer uit te nodigen om naar de kerk te gaan. De ander uitnodigen voor een kerkdienst is niet het houden van een gelikt promopraatje of de antwoorden op alle vragen hebben. De ander uitnodigen is een oproep: kom eens kijken! Daarbij kun je vertellen wat je zelf gelooft en wat je zelf weet (ook als dat lastig te verwoorden is). Het gaat er niet om dat de juiste feitelijke kennis wordt overgedragen aan de ander, maar dat diegene ‘proeft’ dat voor jou de kerk van wezenlijk belang is. En dat je dat met die ander wilt delen.

De ‘winst’ van de Kerkproeverij

Het draait er bij de Kerkproeverij niet om dat er maar zo veel mogelijk gasten in de kerk komen te zitten bij deze ene dienst. Dat is van ondergeschikt belang. Sterker nog, ik ben van mening dat een Kerkproeverij ook een succes kan zijn als er zelfs helemaal geen gasten komen opdagen. De Kerkproeverij is namelijk vooral een spiegel. Een spiegel voor de hele gemeente: “zijn wij als kerk gastvrij? Niet alleen tijdens de Kerkproeverij, maar ook op andere zondagen en bij andere activiteiten? Staan wij echt open voor gasten?” De Kerkproeverij houdt ook onszelf de spiegel voor: “durf ik de uitdaging aan om een ander uit te nodigen voor een kerkdienst? Ben ik bereid om mijn persoonlijke geloof te delen met iemand anders?” Natuurlijk is het niet een verplichting om een ander mee te nemen, naar de Kerkproeverij of een ander (laagdrempelige) kerkdienst. Maar het is wel goed om eens aan jezelf te vragen: “waarom is het geloof voor mij waardevol en wil ik dat bijzondere ook met een ander delen?” De Kerkproeverij nodigt iedereen uit om over die vraag na te denken.

Ds. Stefan Honing