Eugen Drewermann, geboren op 20 juni 1940, is een van de mensen die mij geleerd heeft om de Bijbel zo te lezen dat ik in mijn leven nu werkelijk iets, ja heel veel, heb aan dat oude boek.
Toch is de theoloog en psychotherapeut een omstreden figuur, niet alleen in de katholieke kerk die hem uit het priesterambt heeft gezet. Ook in protestantse kring wordt soms geringschattend gesproken over zijn ‘psychologiserende’ manier van Bijbelverhalen uitleggen. Maar naar mijn mening psychologiseert Drewermann niet. Hij laat niet een psychologische analyse los op Bijbelse personen. Wat hij wel doet: duidelijk maken hoe Bijbelse verhalen en woorden van Jezus ónze geest kunnen bevrijden. Volgens Drewermann reiken de Bijbel en Jezus beelden aan die ons uitnodigen om onszelf en elkaar te zien in het licht van een liefhebbende God.
Reden om veel van Drewermanns boeken niet te lezen: zijn breedsprakige en wollige taalgebruik. Je moet je vaak door zijn teksten heen worstelen. Maar dat geldt niet voor Het geheim van Jezus van Nazaret, als Nederlandse uitgave verschenen eind 2022. Eigenlijk is dit boekje met slechts 155 pagina’s een interview van godsdienstdocent Martin Freytag met Drewermann. De leraar op een middelbare school vraagt aan Drewermann welke betekenis Jezus vandaag kan hebben voor ‘zijn’ pubers. Daarmee dwingt hij Drewermann om voor zijn doen heel helder te formuleren. Nee, ik geloof niet dat veel middelbare scholieren hem zullen begrijpen. Maar een gemiddelde dominee leest zijn boekje zo weg.
De kern van het betoog van Drewermann is dat Jezus mensen heeft willen bevrijden van hun levens- en doodsangst. Veel theologie in Jezus’ en later dagen praat mensen een minderwaardigheidsgevoel aan. Maar met zijn woorden en daden, leven en sterven leert Jezus mensen om te vertrouwen op Gods liefde en genade. Drewermann zegt over Jezus: “Niemand heeft de mensen zo bij de hand genomen en hen zelfs uit wat zij hebben misdaan en uit hun vertwijfeling tot zichzelf teruggevoerd. Niemand heeft de mensen zo aangemoedigd om in hun eigen waardigheid te geloven tegen alle pogingen in om hen te vernederen.”
Ik deel niet alles wat Drewermann schrijft. In zijn verzet tegen kerkelijke leerstelligheid is hij soms even stellig als wie hij bestrijdt. Toch hebben Drewermanns ideeën mij dichter bij de Bijbel en bij Jezus gebracht. Door zijn werk ben ik de bevrijdende kracht van het evangelie niet alleen beter gaan begrijpen, maar ook meer gaan ervaren in mijn eigen leven.
Als de Bijbel een geschiedenisboek wordt en Jezus een historische persoon, verliest het christelijke geloof zijn actuele waarde. Ik kan aan ieder die de actualiteit van de Bijbel en van Jezus niet (meer) ervaart, aanraden om zich te verdiepen in de visie van Eugen Drewermann. Het geheim van Jezus van Nazaret is een zeer leesbare introductie in zijn denken!
Willem Biesheuvel